განცხადებები

ადამიანის უფლებათა ცენტრი აგრძელებს პროექტს - „უფასო იურიდიული ადვოკატირება და ადამიანის უფლებების მონიტორინგი კორონავირუსის პანდემიის შემდეგ“. პროექტის  მიზანია პანდემიის გავრცელების საპასუხოდ მიღებული ზომების, მათ შორის - საგანგებო მდგომარეობის დროს და მის შემდგომ პერიოდში ადამიანის უფლებათა დარღვევის ფაქტების იდენტიფიცირება და მათი აღმოფხვრის ხელშეწყობა.

უკანასკნელ თვეებში განსაკუთრებით გახშირდა შსს-ს თანამშრომელთა მხრიდან  Covid-19-ის რეგულაციების დარღვევის საფუძვლით, მოქალაქეთა დაჯარიმების უკანონო შემთხვევები, რაც ძირითადად განპირობებულია ცალკეული პოლიციელების მიერ სამართლის ნორმის ბლანკეტური განმარტებით, რაც არაპროპორციულად გამკაცრებული რეგულაციების გათვალისწინებით, კიდევ უფრო ამძიმებს რიგითი მოქალაქეების მდგომარეობას.

პროექტის ფარგლებში, ადამიანის უფლებათა ცენტრის წარმოებაში არსებული საქმეები ცალსახად მიანიშნებს ერთი მხრივ სახელმწიფოს რეპრესიულ პოლიტიკაზე, ხოლო მეორე მხრივ, შსს-ს საპატრულო თანამშრომელთა მიერ საკუთარი უფლებამოსილების განხორციელებისას გამოვლენილ არაერთგვაროვან მიდგომებზე. ეს ძირითადად გამოიხატება კოვიდრეგულაციების დარღვევის საფუძვლით, მოქალაქეების დაჯარიმებისას შესაბამისი ფორმალური საფუძვლების არასწორ ინტერპრეტაციასა და მნიშვნელოვანი ფაქტობრივი გარემოებების გათვალისწინების უგულვებელყოფაში, რაც პირის ადმინისტრაციულ სამართალდამრღვევად მიჩნევისათვის საჭირო სტანდარტს უნდა აკმაყოფილებდეს.

ორგანიზაციის წარმოებაში არსებულ საქმეებში, რომელიც კოვიდრეგულაციების დარღვევისთვის ადამიანების დაჯარიმებას ეხება, ხშირად შსს-ს თანამშრომლები არ სწავლობენ სავარაუდო სამართალდარღვევის საქმეების მნიშვნელოვან ფაქტობრივ გარემოებებსა და ინდივიდუალურ მოცემულობებს. ცალკეულ შემთხვევებში კი, დაჯარიმება კანონის მოთხოვნათა გვერდის ავლით, პოლიციელის მიერ სამართლებრივი ნორმის არასწორი ინტერპრეტაციით ხდება.

საზოგადოებრივი წესრიგის და კანონმორჩილების მიღწევა მხოლოდ კანონმდებლობის გამკაცრების და რეპრესიის გაძლიერების გზით იმთავითვე არასწორი და  ხანგრძლივ პერსპექტივაში - არაეფექტიანია. კანონდარღვევების პრევენციისთვის მნიშვნელოვანია არა ჯარიმების გამოწერის სტატისტიკის ზრდა, არამედ კანონის ერთგვაროვანი და სამართლიანი აღსრულების უზრუნველყოფაც, რაც პოლიციელის მიერ ფაქტობრივ გარემოებათა შესწავლის გარეშე შეუძლებელი იქნება. ამასთან, არსებული ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის მოქმედების პირობებში და კოვიდრეგულაციების დარღვევისთვის არსებული არაპროპორციულად მაღალი სანქციის გათვალიწინებით, ცალკეულ სამართალდარღვევებზე ჯარიმების მსგავსი პრაქტიკით დაკისრება,  იქონიებს მძიმე ზეგავლენას მოქალაქეების სოციალურ-ეკონომიკურ მდგომარეობაზე.

ამ პრობლემას ამწვავებს ისიც, რომ ქვეყანაში მოქმედებს საბჭოთა კავშირის დროს მიღებული ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი, რომელიც არ ითვალისწინებს სათანადო საპროცესო გარანტიებს. ამდენად, შესაბამისი სტანდარტის დაკმაყოფილების გარეშე ჯარიმების გამოწერა კიდევ უფრო ინტენსიურ სახეს მისცემს კონსტიტუციით გარანტირებული ადამიანის უფლებათა დაუსაბუთებელ შეზღუდვას.